De Officials
In sommige landen is hierarchie belangrijker dan in andere. De status die officials, voor het gemak iedereen met een officiele uniform, hebben is in die meer hierarchisch ingestelde landen hoger dan in minder status gevoelige landen. In elk geval maakt de status die samenhangt met het dragen van een uniform dat deze officials zich meer macht toe-eigenen en die ook resoluut afdwingen. In zulke landen is het, in elk geval voor mij, oppassen dat ik niet in problemen kom vanwege het me niet houden aan hun regels. Engeland is wat dat betreft een riskant land en af en toe verzucht ik dat ik daar alleen onder begeleiding zou moeten reizen om niet het risico te lopen vroeg of laat om een, in mijn ogen onbenulligheid, in problemen te komen.
In Nederland, onderweg naar vrienden, rij ik over een smalle plattelandsweg wanneer ik word aangehouden door een politieagent met de mededeling dat een van mijn koplampen stuk is. Ik, niet technisch, heb wel reservelampen in de auto liggen maar ben niet in staat de lampen te verwisselen. Ik luister naar de politieagent die uitweidt over de gevaren van het rijden met een kapotte koplamp en denk ondertussen na over wat te doen. De wegenwacht hiervoor bellen, vragen of de vrienden bij wie ik op bezoek ga de lamp willen verwisselen, doorrijden tot morgen en dan naar de garage gaan, wat voor mij het gemakkelijkst is. Mijn zwijgzame nadenken wordt door de politieagent uitgelegd als onwil en gefrustreerd eindigt hij zijn betoog met de opmerking; je denkt zeker laat die boeren... maar kletsen. Voordat ik iets terug kan zeggen en hem kan uitleggen dat ik sta te bedenken wat te doen is hij weggelopen. Geen boete, geen sommering niet verder te rijden voordat het verholpen is, niets.
Ook conducteurs in Nederlandse treinen zijn over het algemeen, in elk geval tegenover mij wanneer ik incidenteel niet het juiste kaartje heb, heel coulant. Te laat en alsnog zonder kaartje de trein in gesprongen; ik koop een kaartje bij de conducteur met een verminderde boete. Ik ben vergeten uit te stappen, blijf zitten tot het volgende station om daar de trein terug te nemen; het verhaal wordt onmiddellijk geloofd, geen boete, geen noodzaak om voor het additionele traject alsnog een kaartje bij te kopen, nee zelfs nog een hulpvaardige mededeling met de vermelding van het perron waarvandaan de trein terug vertrekt.
Nee, dan Engeland, daar weten ze welke macht samenhangt met het uniform dat ze dragen en je kunt je beter schikken en ja en amen zeggen want met grote vasthoudendheid dragen ze hun eigen gelijk uit en geven geen millimeter toe, want zo zijn de regels waar ze zich aan te houden hebben. Die maken ze niet zelf, ze denken er ook niet over na, ze passen ze alleen toe.
Er is een nieuw vliegveld met een geheel nieuw team beveiligingspersoneel. Goed getraind, ongetwijfeld. Bij aankomst mogen we, zo te zien vrijwel uitsluitend zakelijk reizende personen, niet onmiddellijk doorlopen maar moeten we op stoelen gaan zitten die al in een soort van kring staan. Onze handbagage moet in het midden van de kring op de vloer gelegd worden. De drugshond snuffelt enige tijd aan alle bagage en loopt dan een paar keer in een grote kring om ons heen. Daarna moeten we allemaal gaan staan maar mogen geen stap verzetten. De drugshond loopt al snuffelend een paar keer over de stoelen waarop we even eerder zaten en wanneer dit verder niets alarmerends oplevert mogen we doorlopen naar immigratie.
Bij immigratie is er niet alleen de paspoortcontrole, maar de official heeft een vragenlijst die geheel ingevuld moet worden. Naast allerlei privevragen zijn er ook zakelijke vragen zoals over het doel van mijn bezoek etc. die ik braaf beantwoord, waarbij de official mijn antwoorden volledig uitschrijft en wanneer hij uitgeschreven is mag ik doorlopen.
De vrijdag heb ik me enigszins verslapen, zag zo snel geen plastic zak om de was van de week in te doen en om mijn collegas niet te laten wachten smijt ik alle was los in het koffertje, in de veronderstelling dat hier niemand in hoeft te kijken en ik het thuis kan uitzoeken. Aan het eind van de vrijdagse werkdag gaat ieder van ons zijn eigen weg en ik rij met de auto naar het vliegveld om voor het weekend naar huis te gaan. De beveiligingsman daar vraagt wat ik aan handbagage bij me heb en naar waarheid antwoord ik; just dirty laundry. Hij wil het kleine koffertje open zien en ik schaam me voor hoe ik het heb ingepakt en zeg nog een keer; just dirty laundry. Dit was allemaal voor 9/11, toen veiligheidscontroles op vliegvelden in andere Europese landen nog heel relaxed waren. Hij wordt fel en zegt; never mind your dirty laundry, open it. Niets meer zeggend open ik het koffertje en hij haalt er alles een voor een uit, keert alles zeker twee keer om alsof hij een persoonlijk genot aan de geur ontleent, waarna ik zelf alles weer mag inpakken wanneer hij ook het lege koffertje heeft geinspecteerd.
De volgende maandagochtend is het ritueel weer hetzelfde als de week ervoor. Het is zelfs dezelfde official die weer opnieuw de ellenlange vragenlijst begint door te nemen. Ik zeg; you fully questioned me last week, you filled it all out already. Dit mag je niet zeggen natuurlijk. Zijn geirriteerde antwoord was; we can t keep track of all of this en begint overnieuw met de vragenlijst. Ik leg niets meer uit, zeg waar het kan alleen ja of nee en wanneer nodig de meest minimale toelichting. Na het completeren van de vragenlijst sluit hij af met de opmerking; Why don t you work in your own country en mag ik doorlopen. De weken erna hou ik me gedeisd en probeer niet op te vallen.
De volgende keer dat ik op het nippertje ontsnap aan de machtsuitoefening van een Engelse official door me net op tijd te realiseren dat je nooit wint is een aantal jaren later. Om te voorkomen dat ik een, op dat moment nog, onbekende en lange route tussen twee vestigingen zelf met de auto moet rijden zal ik voor het eerste bezoek met de trein gaan. De financiele man van de hoofdvestiging heeft 1e klasse treinkaartjes voor me gekocht, de route voor me uitgeschreven en op het eindstation zal ik door de manager van die vestiging afgehaald worden. De financiele man zet me af bij het beginstation. Je zou zeggen dat met deze perfecte organisatie van mijn reis, waarbij ik als een kostbaar pakketje van de een aan de ander zal worden overgedragen, niets mis kan gaan.
In de trein bekijk ik het treinkaartje. Daar waar ik normaal alle kosten zelf afreken is het treinkaartje al betaald door de vestiging in Engeland. Ik teken dit met grote letters aan op het treinkaartje om er zeker van te zijn dat ik later dit bedrag niet toch nog als door mijzelf gemaakte reiskosten zal declareren, berg het kaartje weer weg en ga werkdocumenten zitten doornemen.
Wanneer de kaartjescontroleur komt geef ik hem het kaartje in de veronderstelling dat alles in orde is. Ze zijn met zijn tweeen en bekijken het kaartje uitgebreid, kijken dan naar mij en zeggen dat het kaartje niet geldig is en of ik een creditcard bij me heb om een geldig vervoersbewijs te kopen. Niet begrijpend wat er aan de hand is leg ik uit dat het kaartje voor me is gekocht door personen die bekend zijn met het Engelse spoorsysteem en dat het toch echt goed moet zijn. Ze beginnen een heel verhaal en langzaam wordt me duidelijk dat ik het kaartje ongeldig heb gemaakt door erop te schrijven. Ze tonen zelfs een voorbeeld uit hun praktijkhandleiding. Zie je, zo een kaartje is geen geldig plaatsbewijs en de trein zal blijven staan op het station waar we intussen zijn aangekomen tot ik of ben uitgestapt, of een nieuw kaartje inclusief boete heb gekocht. Nog even probeer ik te doen alsof ik niet genoeg geld heb om dit te betalen, maar een collega begint mijn bagage al op te pakken om het buiten de trein te zetten. Dan realiseer ik me dat ik uit de trein gezet zal worden tenzij ik betaal en zoek ik mijn creditcard op en zeg dat ik dan een 2e klasse kaartje wil. Dit is ok, maar dan moet ik ook naar de 2e klasse wagon. Het wordt financieel afgehandeld maar ze nemen geen genoegen met mijn toezegging dat ik naar de 2e klasse zal verhuizen. Eerst zal ik daar heen moeten voordat de trein vertrekt. Nu hebben nog twee officials zich bij ons gevoegd die ook handboeien bij zich dragen. Ik realiseer me dat bij welke volgende tegenspraak ook ze me de handboeien om zullen doen en onder begeleiding van 4 officials, waarbij ik zelf de bagage moet dragen, wordt ik naar de 2e klasse begeleid en pas daarna vertrekt de trein.
Bij aankomst merkt de manager op dat we vertraging hebben en vraagt of ik een goede reis heb gehad. Ik zeg niets over de vertraging en mompel iets over kaartjescontrole maar pas jaren later vertel ik het volledige verhaal. Deze ervaring was genoeg om me voor jaren scherp te houden en geen aanvaringen met Engelse officials te hebben en alles, wat dan ook, zonder tegenspraak af te handelen.
Dan is het na 9/11, dus je kunt een verscherping van de veiligheidscontroles verwachten, bij vertrek dan. Ik reis, behalve bij tussenweekenden, met normale bagage plus een werktas en computer en heb dan een trolley waar ik afwisselend de werktas of de computer met een losse draagband op vastzet. Tot zover is alles in orde. Elk vliegveld op het Europese vasteland laat me zo reizen, ook in de V.S. gebruik ik de trolley en ik ben me er ook niet van bewust dat ik met de draagband een medereiziger lichamelijk letsel kan berokkenen. Zorgeloos, want bij mijn weten voldoe ik aan alle mogelijke regels, check ik in op het vliegveld van een stad in Wales om naar huis te gaan. Om te veel sjouwen te voorkomen heb ik de computer al op de trolley bevestigd, zoals ik de rest van het jaar op andere Europese vliegvelden doe. Groot is mijn verbazing dat dit niet mag. De trolley mag wel, de draagriem niet want die heeft metalen uiteinden en daar zou ik iemand mee kunnen verwonden. Het maakt niet uit dat ik zeg dat ik zo het hele jaar door reis en dit nergens een probleem is. Het is teveel gedoe om hem nog in de in te checken koffer in te pakken dus geef ik de baliemedewerkster de draagriem om hem namens mij weg te gooien. Ik krijg mijn boarding pass en loop, sjouwend met de kale trolley en computer naar de vertrekhal. Terug op Schiphol koop ik een nieuwe draagriem met plastic uiteinden, met de verzekering van de verkoper dat deze toegestaan is als handbagage.
Zo gaat het weer twee jaar goed tot mijn werk me weer in Wales brengt. Na een verblijf van enkele dagen ga ik weer naar het vliegveld om naar huis te gaan. Groot is mijn verbazing dat de trolley ook dit jaar niet de goedkeuring heeft van het baliepersoneel, een man met stekeltjes haar, want het probleem van de draagriem met de puntige metalen uiteinden heb ik toch opgelost. Ik hoor de opmerkingen aan, de trolley mag wel, de draagriem niet want die zou ik kunnen gebruiken om iemand te wurgen. We krijgen een discussie, waarbij ik de eerdere problemen met de metalen uiteinden noem en dat de mogelijkheid om iemand de keel toe te knijpen toen niet als probleem is genoemd. Er valt niet tegen te praten en de trolley past nog net in de in te checken koffer. Zijn vrouwelijke collega kijkt even toe maar zegt niets en gaat verder met haar werk. Nog enigszins morrend neem ik de boarding pass in ontvangst.
Het jaar erop ben ik weer in Wales, ongeveer dezelfde tijd van het jaar. Wanneer ik voor de terugvlucht op het vliegveld aankom ben ik vast van plan deze keer niet in de problemen te komen, ongeacht wat ze opmerken en zonder enige discussie welke instructie ook op te volgen. Ik kijk enigszins bezorgd naar de incheck balie; ja, hetzelfde baliepersoneel als vorig jaar. In een uithoek van de hal pak ik mijn bagage om en berg de trolley met draagriem al van te voren in de in te checken koffer. Ik controleer me zelf; wat zou problemen kunnen geven. Ik draag vrijetijdskleding en de zware riem in mijn spijkerbroek heeft een scherpe, lange pin waar je daadwerkelijk iemand mee zou kunnen verwonden. Voor de balie blijf ik staan, de rij van de man is korter dan die van de vrouw maar ik kies voor haar om niet het risico te lopen dat hij me herkent.
Ik ben aan de beurt, ze kijkt me aan en zegt zonder aarzelen; You were here last year. Ik knik, ze maakt een opmerking over de draagriem en ik bevestig dat de gehele trolley al in de koffer is opgeborgen. Ze knikt opgelucht, begint de incheck procedure waarna ze me vriendelijk een prettige reis wenst.
Dit is toch curieus, een vliegveld waar dagelijks duizenden mensen aankomen en vertrekken en mij herkennen ze na een jaar nog.
Nadat ik ingecheckt ben blijf ik op een afstandje even toekijken. Mijn oog valt op een oudere vrouw met duidelijke heup en loopproblemen. Ook zij mag een trolley waar ze haar tas op heeft gezet niet meenemen en ze loopt heel moeizaam, sjouwend met de zware tas, zonder hulp van iemand, verder naar de vertrekhal.
Bij de veiligheidscontrole doe ik zoals altijd mijn riem af en leg hem goed zichtbaar in de aparte bak. Na de controle krijg ik hem gewoon terug, zonder enige opmerking over letsel dat ik anderen daarmee zou kunnen toebrengen.